براي خيلي از ما لپ‌تاپ به يكي از اصلي‌ترين ابزارها براي انجام كارهاي روزمره‌ي مختلف تبديل شده است. از نشان دادن نمونه كارها در يك جلسه‌ي كاري تا تماشاي فيلم‌هاي مورد علاقه در منزل، لپ‌تاپ‌ها همه‌جا و همه‌وقت در كنار ما هستند. قطعا باتري لپ‌تاپ يكي از مهمترين خصوصياتي است كه آن را براي مواقع و مكان‌هايي كه به برق دسترسي نداريم مناسب مي‌كند. در نتيجه حفظ و نگهداري صحيح باتري لپ‌تاپ دغدغه‌ي بسياري از ماست. در اين مطلب قصد داريم شما را با مهمترين نكات در زمينه‌ي نگهداري از باتري لپ‌تاپ از شيوه صحيح شارژ كردن باتري گرفته تا روش كاليبره كردن باتري لپ‌تاپ آشنا كنيم تا با رعايت آن‌ها به افزايش طول عمر باتري لپ‌تاپ خود كمك كنيد.
اهميت موضوع زماني بيشتر مشخص ميشود كه بدانيم بسياري از باورهاي قديمي كه از گذشته در ذهن مردم حك شده است در مورد نسل جديد باتري‌هاي ليتيومي صدق نمي‌كند. در نتيجه دست‌به‌كار شديم و راهنمايي كامل تهيه كرديم كه با مطالعه و رعايت آن ميتوانيد مطمئن باشيد باتري لپ‌تاپ شما هميشه در شرايط خوبي خواهد بود و به حداكثر عمر مفيدش خواهد رسيد. با ديجي‌كالا مگ همراه باشيد.
آيا پديده‌ي حافظه‌ي باتري (Battery Memory Effect) صحت دارد؟
پيش از هر چيز لازم است حقيقت را در مورد باور غلطي كه در ذهن بسياري از مردم باقي مانده روشن كنيم: حافظه‌ي باتري. بر اساس اين باور اشتباه اگر شما پيش از شارژ مجدد باتري لپ‌تاپ خود را كاملا تخليه نكنيد يا آن را پيش از شارژ كامل از برق بكشيد به باتري آسيب وارد خواهد شد؛ بدين ترتيب كه بخشي از ظرفيت باتري كه مورد استفاده قرار نمي‌گيرد فراموش شده و در نتيجه ظرفيت باتري كاهش مي‌يابد. به‌بيان‌ديگر بر اساس اين باور بهترين حالت شارژ كردن باتري اين است كه اجازه دهيم سطح شارژ تا ۰ درصد كاهش بيابد و سپس باتري را تا ۱۰۰ درصد شارژ كنيم.
در واقع اين باور در مورد باتري‌هاي قديمي نيكلي صحيح بوده ولي با ورود به نسل جديد لپ‌تاپ‌ها كه تقريبا همه‌ي آن‌ها از باتري‌هاي ليتيومي استفاده مي‌كنند نه‌تنها شارژ و دشارژ كامل بيهوده است بلكه حتي مي‌تواند به باتري لپ‌تاپ آسيب بزند. باتري‌هاي مدرن ليتيومي را مي‌توان فارغ از درصد باقيمانده‌ي آن‌ها شارژ كرد و اين موضوع هيچ تاثير منفي روي عملكرد و عمر مفيد آن‌ها نخواهد داشت.
آيا بهتر است هنگام استفاده از برق، باتري لپ‌تاپ را خارج كنيم؟
اين سوال بسياري از كاربران لپ‌تاپ است و ما همين الان به آن پاسخ خواهيم داد. پاسخ اين سوال بسته به شرايط مي‌تواند هم آري و هم خير باشد. به‌طوركلي متصل ماندن لپ‌تاپ به منبع برق هنگامي‌كه باتري به‌طور كامل شارژ شده است هيچ ضرري ندارد؛ چراكه به‌محض رسيدن سطح شارژ باتري لپ‌تاپ به ۱۰۰ درصد، ورود الكتريسيته به آن متوقف شده و جريان برق به‌طور مستقيم به سيستم پاور لپ‌تاپ هدايت خواهد شد.
بااين‌حال باقي ماندن باتري در لپ‌تاپ هنگام استفاده از منبع برق شهري مي‌تواند يك ايراد داشته باشد. البته تنها درصورتي‌كه سخت‌افزار لپ‌تاپ آن را در معرض حرارت بيش‌ازحد قرار دهد. بنابراين در شرايط استفاده‌ي معمولي كه لپ‌تاپ بيش‌ازحد داغ نمي‌شود (دماي ۴۰ تا ۵۰ درجه براي پردازنده و هاردديسك) مانعي براي باقي ماندن باتري در لپ‌تاپ وجود نخواهد داشت. ولي هنگام پردازش‌هاي سنگين نظير بازي كردن (دماي بالاي ۶۰ درجه) بهتر است باتري را در صورت امكان از لپ‌تاپ خارج كنيد. برخلاف باور عمومي دشمن اصلي باتري‌هاي ليتيومي در زماني كه ۱۰۰ درصد شارژ شده‌اند باقي ماندن در برق نيست بلكه حرارت بيش‌ازحد است.
آيا دشارژ شدن كامل باتري لپ‌تاپ براي آن مضر است؟
بهتر است از تخليه شدن كامل شارژ باتري لپ‌تاپ (رسيدن به ۰ درصد يعني جايي كه لپ‌تاپ خاموش ميشود) اجتناب كنيد. اين حالت به باتري لپ‌تاپ شوك زيادي وارد كرده و حتي ممكن است به آن آسيب بزند. اساسا توصيه ميشود به‌جاي رها كردن باتري تا دشارژ شدن كامل و سپس شارژ كردن كامل آن تا سقف ۱۰۰ درصد، از دشارژهاي جزيي تا رسيدن به سطحي در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد و شارژ كردن‌هاي زودبه‌زود استفاده كنيد.
چرا باتري لپ‌تاپ ميزان شارژ باقيمانده را اشتباه نمايش مي‌دهد؟
باتري لپ‌تاپ به سنسوري مجهز است كه ميزان دقيق انرژي باقيمانده‌ي آن را نشان مي‌دهد. البته معمولا اين سنسور در اثر چرخه‌هاي مكرر شارژ و دشارژ به‌مرور زمان دقت خود را از دست مي‌دهد. دقيق نبودن سنسور باتري مي‌تواند منجر به نمايش ميزان اشتباهي از شارژ توسط لپ‌تاپ شود. ممكن است لپ‌تاپ به شما نشان دهد كه باتري هنوز ۱۰ درصد شارژ دارد درحالي‌كه ميزان واقعي شارژ بسيار كمتر است. خاموش شدن ناگهاني لپ‌تاپ مي‌تواند نتيجه‌ي چنين خطايي باشد.
كاليبره كردن باتري لپ‌تاپ به چه معني است و چگونه انجام ميشود؟
برخي از لپ‌تاپ‌ها به ابزارهايي براي كاليبره كردن مجدد سنسور باتري مجهز هستند كه البته كاري بيشتر از انجام دادن يك دشارژ و شارژ كامل انجام نمي‌دهند. براي كاليبره كردن سنسور باتري بهتر است حدودا پس از هر ۳۰ چرخه‌ي شارژ يك بار باتري لپ‌تاپ را بدون وقفه به‌طور كامل دشارژ كرده و سپس آن را بدون وقفه به‌طور كامل شارژ كنيد.
توجه داشته باشيد كه يك چرخه‌ي شارژ كامل به معني استفاده از كل (۱۰۰٪) ظرفيت باتري است ولي لزوما اين اتفاق نبايد يكجا صورت پذيرد. براي مثال ممكن است امروز نيمي از ظرفيت باتري را استفاده كرده و سپس آن را دوباره كاملا شارژ كنيد و فردا همين كار را مجددا انجام دهيد. مجموع اين دو روز يك چرخه‌ي شارژ محسوب ميشود. در نتيجه بسته به نحوه‌ي استفاده‌ي شما تكميل شدن يك چرخه‌ي كامل شارژ ممكن است چند روز به طول انجامد. باتري‌هاي ليتيومي تعداد محدودي (معمولا بين ۲۰۰ تا ۳۰۰) چرخه‌ي شارژ دارند و ظرفيت آن‌ها به‌مرور كاهش مي‌يابد.
صحيح‌ترين روش كاليبره كردن باتري لپ‌تاپ شامل مراحل زير است:
۱. باتري را به‌طور كامل (۱۰۰٪) شارژ كنيد.
۲. پس از شارژ كامل حدودا دو ساعت به باتري استراحت دهيد تا گرماي ناشي از پروسه‌ي شارژ شدن كاملا خارج شود. در طول اين مدت ميتوانيد با حفظ اتصال به منبع برق از لپ‌تاپ براي كاربردهاي سبك استفاده كنيد.
۳. لپ‌تاپ را از برق جدا كرده و با توجه به تصاوير زير آن را براي رفتن خودكار به حالت هايبرنت هنگام رسيدن شارژ باتري به ۵٪ تنظيم كنيد. اگر امكان تنظيم روي ۵٪ وجود ندارد اين مقدار را روي پايين‌ترين عدد ممكن بگذاريد. توجه كنيد كه هرگز اين مقدار نبايد كمتر از ۵٪ باشد. براي بزرگ شدن تصاوير روي آن‌ها كليك كنيد.
۴. لپ‌تاپ را روشن رها كنيد تا به‌صورت بدون وقفه شارژ باتري كم شود و نهايتا به حالت هايبرنت برود. در طول اين مدت ميتوانيد از لپ‌تاپ مثل مواقع عادي استفاده كنيد.
۵. زماني كه لپ‌تاپ به‌صورت خودكار خاموش (هايبرنت) شد آن را براي ۵ ساعت يا حتي بيشتر در همين حالت رها كنيد.
۶. لپ‌تاپ را به برق وصل كنيد و اجازه دهيد باتري به‌صورت بدون وقفه به‌طور كامل (۱۰۰٪) شارژ شود. در طول اين مدت هم ميتوانيد از لپ‌تاپ مثل مواقع عادي استفاده كنيد.
اگر پس از كاليبره كردن، باتري لپ‌تاپ خود را با نرم‌افزارهاي مخصوص تست كنيد معمولا «سطح فرسايش» (Wear Level) بيشتري را گزارش مي‌دهد. به همين دليل بسياري از مردم فكر مي‌كنند كاليبره كردن كار مضري است. اين تفكر صحيح نيست چرا كه افزايش سطح فرسايش باتري در اثر كاليبره شده اتفاق نيفتاده بلكه اساسا باتري پيش از كاليبره شدن ظرفيت خود را صحيح گزارش نمي‌داده است. كاليبره كردن باتري ضروري است چرا كه مانع از بروز اتفاقات ناخوشايندي نظير خاموش شدن ناگهاني لپ‌تاپ در وسط يك ارائه‌ي بسيار مهم ميشود، درحالي‌كه به‌ظاهر باتري لپ‌تاپ هنوز ۳۰ درصد شارژ داشته است.
چگونه بايد باتري را براي مدت طولاني انبار كنيم؟
اگر قصد داريد باتري لپ‌تاپ خود را براي مدت طولاني بدون استفاده نگهداري كنيد لازم است قبل از اين كار شارژ آن را به حدود ۴۰ درصد برسانيد. همچنين محل نگهداري بايد تا جاي ممكن خشك و تميز باشد. باتري را مي‌توان در يخچال يا سردخانه (دماي بين ۰ تا ۱۰ درجه‌ي سانتي‌گراد) نگهداري كرد، ولي به‌شرط اين‌كه نسبت به رطوبت كاملا عايق‌بندي شده باشد. بار ديگر لازم است يادآوري كنيم كه بدترين دشمن باتري‌هاي ليتيومي حرارت است. بنابراين رها كردن باتري در صندوق عقب خودرو در روزهاي گرم تابستان مي‌تواند به نابود شدن آن كمك زيادي بكند.
چه زمان بايد يك باتري جديد براي لپ‌تاپ بخريم؟
پيشنهاد ميشود تنها زماني به فكر خريدن يك باتري جديد بيفتيد كه ظرفيت باتري فعلي لپ‌تاپ شما بسيار كاهش يافته باشد. اگر زود اقدام به خريداري باتري جديد كنيد بلااستفاده ماندن منجر به خراب شدن آن خواهد شد. اگر به هر دليل مجبور شديد باتري اضافه‌ي خود را بدون استفاده نگهداري كنيد نكاتي كه پيش‌ازاين گفته شد حتما بايد هنگام انبار كردن آن رعايت شود. جدا از اين موارد هنگام خريداري باتري جديد دقت كنيد زمان زيادي از تاريخ توليد آن نگذشته باشد.
منبع: Battery University
چگونه از باتري لپ تاپ خود نگهداري كنيم؟
چگونه از سلامت باتري لپ تاپ مطلع شويم؟